Rota virüs enfeksiyonları 5 yaş altındaki çocuklardaki akut ishallerin en önemli sorumlusu. Özellikle 2-3 yaş altında ağır seyrediyor ve vücuttan kaybolan sıvı hızla yerine konmazsa böbrek yetmezliği gibi ciddi tablolara yol açıyor.

Akut ishallerin önde gelen nedeni rota virüs çocuklarda sık görülüyor. Öyle ki 3-5 yaşlarındaki çocukların yüzde 95’i virüsle karşılaşıyor. Dünya genelinde her yıl ortalama 1,5-2.5 milyon çocuk ishalden hayatını kaybediyor ve bunun 4’te 1’i rota virüsten kaynaklanıyor.

Ülkemizde yapılan çalışmalarda da 5 yaş altı çocuk ishallerinin yüzde 15-40’ından rota virüsün sorumlu olduğu belirlendi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Asuman Akça, rota virüsünün özellikle 2-3 yaş altındaki bazı çocuklarda oldukça ağır seyrettiğine ve akut böbrek yetmezliğine neden olabildiğine dikkat çekti.

Dr. Akça, özellikle 6-15 ay arasının en sık görülen ve daha ağır seyredebilen dönemi oluşturduğunu belirterek şunları söyledi: “Yaş ne kadar küçükse ve bakım şartları ne kadar kötüyse, rota virüsü de çocuğu o oranda kötü etkiliyor. Virüsün yol açtığı enfeksiyon ayrıca; anne sütü almamak, kalabalık yaşam, düşük sosyo-ekonomik düzey ve rota aşısı yapılmaması durumunda da ağır seyredebiliyor.”

TEKRARLAYAN KUSMA VE İSHAL TİPİK BELİRTİLERİ
Rota virüsü genelde ağız yolu ile bulaşıyor. Dışkıyla mikrop bulaşmış her türlü eşyanın ağza götürülmesi ve enfekte olmuş su ve besinler tüketilmesi sonucu bulaşıyor. Hasta ishal olmadan da bu virüsü bulaştırabiliyor. Çünkü virüs ellerde veya katı yüzeylerde saatlerce, hatta günlerce canlı kalabiliyor. Belirtiler virüs vücuda alındıktan sonra, 12 saat - 4 gün arasında değişen, ortalama 2-3 günlük bir kuluçka süresinin ardından başlıyor. İnatçı ve tekrarlı kusma, ardından sık sulu, özellikle de çok kötü kokulu ishal ile karın ağrısı belirtilere ekleniyor. Ateş her vakada görülmese de çocukların yarısında ortaya çıkabiliyor.

BÖBREKLER TEHLİKE ALTINDA! 
Çocuk sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Asuman Akça, hemen her hastalıkta olduğu gibi rota virüs enfeksiyonlarında da erken müdahalenin önemine dikkat çekerek şu bilgileri verdi: “Hastalığın uzamış ishal nedeniyle oluşan komplikasyonları daha sonra çocuğun sık hastalanmasına ve gelişiminin bozulmasına yol açabiliyor.

Rota virüsünün neden olduğu enfeksiyon özellikle 2 yaş altındaki çocuklarda daha ağır seyrettiği için çok dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü çok şiddetli gelişen ishal ve kusma; sıvı yetmezliği ile dolaşım bozukluğuna, dolaşım bozukluğu da akut böbrek yetmezliğine, hatta ölüme bile neden olabiliyor. Bu nedenle sıvı kaybı başladıysa vücut sıvısı ve mineral açığının bir an önce yerine konması yaşamsal önem taşıyor.”

BOL SU İÇİRİN, GELİŞİGÜZEL İLAÇLAR VERMEYİN 
Dr. Akça, genellikle 5-8 günde geçen hastalığın tedavisi ise şöyle sıralıyor: 
• Tedavide en önemli nokta, vücut sıvını ve elektrolit dengesini çocuğa bol su içirerek bir an önce yerine koymak. 
• Etken bir virüs olduğu için rota virüsünün özel ve radikal bir ilacı yok. Kusma ve ishal durdurucular tedavide yer almıyor. Ateşe yönelik ilaçlar, probiyotikler, çinko desteği verilebiliyor. Doktor önerisi dışında kusma ve ishal kesici ilaçların asla verilmemesi gerekiyor. 
• Anne sütü ile beslemeye devam edilmeli. Çocuk kussa bile azar azar ve sık sık beslenmeli. 
• Çocuk küçükse, durumu sık aralıklarla doktor tarafından değerlendiriliyor, gerekirse hastaneye yatırılıyor. 
• Rota virüsünden korunmada en iyi yol ise aşılanma. Günümüzde rota virüsü enfeksiyonlarının her tipine cevap veren bir aşı henüz olmasa da, yine de mevcut aşıların bu enfeksiyon sıklığını azalttığı düşünülüyor. 
• Takibi kolaylaştırmak için annenin günlük çizelge tutması, çocuğun kaç kez kustuğunu, kaç kez ishal olduğunu ve özelliklerini, ne kadar miktarda mama veya anne sütü aldığını yazması, şüphe ettiğinde ateşini ölçerek, bu tuttuğu kayıtları doktoru ile paylaşması çok önemli.

Kaynak: ntvmsnbc