Migrene dair söylenebilecek en net şey “uzun süren baş ağrısı” olmalı. Migren hastalarının çoğu ağrı atakları esnasında odalarından çıkamıyor, ışığa bakamıyor…
Gelin migreni daha yakından tanıyalım. Op. Dr. Kerem Bıkmaz anlatıyor:
"Baş ağrısı en sık görülen ağrı nedenidir. Hemen herkes baş ağrısı tecrübesi yaşar. Herhangi bir yılda çoğu insan en az bir kez baş ağrısı çeker. Çoğu kişi için ise baş ağrıları tekrarlayıcı ve anlamlı bir problemdir.
MİGREN BAŞ AĞRISI ÖZELLİKLERİ
Tipik migren baş ağrısı özellikleri şunlardır;
- Ciddi zonklayıcı ağrı
- Bulantı ve bazen kusma
- Işık, ses ve kokulara hassasiyet
Migren ağrısı başın bir yanında veya tüm başı etkileyebilir. Baş ağrısı erişkinlerde tipik olarak 4-72 saat sürerken çocuklarda saatlerce sürebilir. Fiziksel aktivite, yürüme ve eğilme v.b , ağrıyı kötüleştirebilir.
Migren baş ağrısı sıklığı kişisel değişkenlik gösterir, bazen bir ayda defalarca veya yılda 1-2 kez veya daha nadir olabilir.
Genellikle ataklar arasında baş ağrısı olmaz. Bazı kişilerde baş ağrısı ataklarından saatler veya günler önce uyarıcı bulgular görülebilir. Bunlar heyecan veya yoğun enerji, tatlılara karşı istek, halsizlik, irritabilite veya depresyon şeklinde görülebilir.
MİGREN TİPLERİ
Migren baş ağrıları avralı ve avrasız olmak üzere iki gruba ayrılır. Avra migren baş ağrısı öncesi ve sırasında kaybolan görsel veya duyusal rahatsızlıktır. Avra bir saat önce başlayıp 15-60 dakika sürer ve baş ağrısı başlayınca biter. Tipik olarak avralar her iki gözü etkiler ancak tek gözü etkileyebilir.
Migren avrası aşağıdaki bulguları kapsar :
- Işık çakmaları ve ışık huzmeleri,
- Kapalı gözle bile görülen zikzak çizgiler veya yıldızlar gibi geometrik paternlerde ışık çakmaları (genellikle beyaz, fakat renkli olabilir)
- Yavaş yayılan kör noktalar veya görme alanında bulanıklaşma
- Yüz veya kollarda uyuşma, karıncalanma
- Konuşma ve kelime bulmada zorlanma.
Migren baş ağrısı olan çoğu kişide avra olmayabilir. Bazı kişilerde migren atakları bazen avralı, bazen de avrasız olabilir. Çok az sayıda kişide baş ağrısının eşlik etmediği avra olabilir. Bunlara migren eşdeğeri adı verilir.
RİSK FAKTÖRLERİ
- Migren her yaşta insanı etkileyebilir ancak en sık 20-50 yaş arasında görülür. Ailede görülme sıklığı fazladır. Etkilenen kişilerin %75'inde aile öyküsü vardır.
- Kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden 2 kat fazladır. 50 yaş üstü kadınlarda migren baş ağrısı sıklığı şiddeti azalır. Bazen menopoz sonrası kaybolabilir.
NEDENLERİ
Migren baş ağrılarının kesin nedeni bilinmemektedir. Araştırmacılar; beyinde seratonin ve endorfin düzeylerinde değişikliğin rolü olabildiğine inanmaktadırlar. Seratonin (bir nörotransmiterdir) trigeminal sinir yolları ile iletilen ağrıyı düzenleyen bir beyin kimyasalıdır. Trigeminal sinirler ise yüz, göz, burun, sinüsler, kan damarları ve beyin kılıflarından kaynaklanan ağrılar için temel yollardır. Endorfinler ise beyin ve spind hord tarafından üretilen doğal ağrı giderici kimyasalardır.
TETİKLEYİCİLER
Çoğu zaman migren baş ağrılarının açık bir nedeni yoktur ancak yorgunluk, besinler, çevresel faktörler, hafif kafa travması, hormonal faktörler ve ilaçlar ağrıları tetikleyebilir.
Migren baş ağrısını tetikleyen faktörler;
Diyetle ilgili etkenler
-Aşırı yemek ya da uzun süre aç kalmak
- Bazı besinler migren baş ağrılarını tetikleyebilir. Bunlar; alkol, fermente-morine yiyecekler, yapay tatlandırıcılar (asportome gibi), monosodyum glutomat (asya yiyeceklerinin sık kullanılan toz katkı maddesi), kafein, kafein yoğunluğu, çikolata, eski peynirler, nitratlar ve nitritler (sosis gibi yiyeceklerde bulunurlar), fındık ve meyve suları.
Çevresel etkenler
- İklim ve yükseklik değişimi, parlak ışıklara maruz kalma, sigara, kuvvetli kokular ve gürültü migren baş ağrılarını tetikleyebilir.
Hormonal etkenler
Çoğu kadında östrojen ve progesterone düzeylerindeki değişikliklerin migren baş ağrılarını tetiklediği gözlenmiştir. Özellikle, hemen menstrüasyon öncesi veya sırasında migren baş ağrısı eğilimi izlenir. Doğum kontrol hapları ve hormon replasman tedavisi migren baş ağrılarını kötüleştirebilir. Gebelik sırasında migren baş ağrılarında azalma çoğu kadın tarafından bildirilmektedir. Ayrıca menopozu takiben migren baş ağrılarının düzeldiği çoğu kadın tarafından bildirilmiştir.
İlaçlar
Bazı kardiyovasküler ilaçlar migren baş ağrılarını kötüleştirebilir.
Fiziksel Faktörler
Uyku alışkanlığında değişiklik, çok ya da az uyuma migren baş ağrılarını tetikleyebilir. Ağır fiziksel zorlanma, yorgunluk, akut kafa travması da tetikleyebilir
Duyusal etkenler
Parlak ışıklar, duman, güçlü kokular ve yüksek gürültü migreni başlatabilir.
Stres
Stres veya stresin geçmesi (hafta sonu veya yolculuk) migren baş ağrısına neden olabilir.
TANI
Eğer migren baş ağrılarınız varsa veya ailenizde migren öyküsü varsa, sağlık danışmanınız sizin fizik muayene, medical öykü ve semptomlarınıza dayanarak tanı koyar.
Eğer olağanüstü veya şiddetli migren tipi baş ağrılarınız varsa veya baş ağrılarınız ve nöroloğu semptomlarınız kötüye gidiyorsa, diğer ağrı nedenlerini dışlamak üzere bazı testler önerilebilir. Bunlar kan testleri, beyin görüntüleme çalışmaları (homputerize tomografi veya magnetik rezonans), göz muayenesi ve diğer branşlarla konsültasyon olabilir.
Doktorunuz migren günlüğü tutmanızı isteyebilir. Migren baş ağrısının başladığı zaman, ne kadar sürdüğü, ağrı miktarı, öncesinde olan semptomlar, sonrasında veya sırasında olan semptomlar ve ağrının nasıl geçtiği kaydedilmelidir. Bu bilgiler tedavi planı ve tedaviye cevabınız değerlendirmede önemlidir.
TEDAVİ
Migren için etkili tedavide 3 genel alan vardır;
- Migren tetikleyicilerden kaçınmak
- Migren baş ağrısı olduğunda akut tedavi
- Koruyucu tedavi
Çoğu migren baş ağrısının tanımlanabilen tetikleyicisi olmasa da bunlar ayırt edilmeye çalışılmalı ve kaçınılmalıdır. Bu sayede migren ağrılarından korunma ve tedavi mümkün olur."