Facebook'ta paylaş Twitter'da Paylaş
Ann Boyutu
ÇOCUKLARDA ÖLÜM KORKUSU




3-6 yaşlar arasında çocukların ölümle ilgili soruları olabilir. Bu dönemlerde çocuğun en korktuğu konu, annesinin ölmesi veya onu terk etmesidir.

Ölüme geçici bir olay gibi bakar, ölenin geri gelebileceğini veya melek olup yaşayabileceğini düşünür.
Bu nedenle kızdığı zaman karşısındakine 'öl' diyebilir. Küçük çocuklara ölümü açıklarken hastalık veya yaşlılıkla bağlamak sakıncalıdır. Sevdikleri hastalandığı zaman veya yaşlı olan yakınları için endişe duymaya başlarlar.

Ölümü uzun bir yolculuğa benzetmek de sakıncalı olur. Bir yakını uzun bir yolculuğa çıktığında ya da uzun süre uyuduğunda panik yaşar. "Ölmek nedir?" diye sorduğu zaman, ona herkesin bir gün öleceğini ve yaşamın sonu olduğunu anlatmak gerekir.

Ne yapmalı?

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki çocuğun ölüm algısı, çocuğun yaşına, aile yapısına, geçmiş deneyimlerine göre değişiklik gösterir. Şüphesiz ki 3 yaşındaki bir çocukla 6 yaşındaki çocuğun ölüme bakışı farklı olacaktır. Ya da izlediği filmlerde ölüm sahneleri ile sık sık karşılaşan bir çocukla, ölümü hiç bilmeyen bir çocuğun algısı da farklılık gösterecektir. Çocuğa ölümü anlatırken bütün bunların göz önünde bulundurulması gerekir.

İlk kural çocuğa karşı, kısa-net fakat doğru cevaplar vermektir. Fazla ayrıntıya girilmesi çocuğun kafasını karıştırabilir.  Çocuğun daha önceden bir hayvan ya da bitki beslemiş ve  bakımını üstlendiğini canlının yaşamsal faaliyetlerini incelemiş olması ölümü kabullenmesini kolaylaştıran etmenlerdendir.

Özellikle küçük çocuklara ölümü bir bitkinin ve ya hayvanın yaşamının sonlamasından yola çıkarak açıklayabiliriz. Yer üzündeki bütün canlıların yaşamlarının bir sonu olduğunu, bu durumun insanlar içinde geçerli olduğunu anlatabiliriz.

Örneğin,"bir gün bütün canlıların yaşamı sona erer, bu durum insanlar için de geçerlidir. Dedenin yaşamı da artık sona erdi ve bundan sonra bizimle olmayacak. Biz bundan sonra onun resimlerine bakıp onun hakkında sohbet edeceğiz, onu hatırlamaya ve sevmeye devam edeceğiz" diyebiliriz.

Ancak tekrar belirtmek gerekir ki; çocuğa ölümü anlatırken çocuğun ölüm algısının ne düzeyde olduğunu çok iyi belirlemek gerekir. Bu konuda çocuğunuzun öğretmeni ile işbirliği yapıp, destek alabilirsiniz. Çünkü bir okulöncesi eğitim öğretmeni çocukla birlikte olduğu süre içinde çocuğun oyunlarından konuşmalarına, resimlerinden, konuştuklarına kadar bir çok noktayı gözlemleme ve çocuğu tahlil etme fırsatı bulur.

Ölüm çocuğa ne kadar iyi anlatıyorsa anlatırsın çocuk üzerinde etkisi olması doğaldır. Çocuğun da sevdiği birinin kaybı karşısında ağlaması ve üzülmesi normaldir. Bazı çocuklar da bu durumu gayet doğal olarak karşılayabilir.

Genelde 2,5 yaşından küçük çocuklar üzerinde çok büyük etkiler gözlenmez. Ancak küçük çocuklar da özellikle ölen aynı evde yaşadığı biri ise onun yokluğunu fark edip, çeşitli sorular sorabilir. Çocuk ölen kişinin nerede olduğunu sorduğunda geri geleceğini düşündürecek şeyler söylenmemelidir."O artık bizimle olmayacak ama ben senin yanındayım" denilebilir. Çocuk sık sık ne zaman gelecek diye sorabilir. Çocuğa her defasında aynı yanıt verilmeli ve bundan sonra gelmeyeceği söylenmelidir. Çocuğun sorduğu sorulara her defasında ve sorduğu herkesten aynı yanıtı alması çok önemlidir.

Çocuk sizin ne zaman ölüp onu bırakacağınızı sorabilir. Bu durumda daha uzun yıllar yaşayıp onun yanında olmak istediğinizi, bu yüzden endişelenmemesi gerektiğini söyleyebilirsiniz. Yine sen ölürsen bana kim bakar? gibi ifadeleri duyabilirsiniz.

Çocuklar güvende olmayı isterler ve yalnız kalmaktan korkarlar bu sebeple bu tür soruları sık sık sorabilirler. Ona tekrar tekrar "ben daha uzun yıllar senin yanında olup seninle ilgilenmeyi planlıyorum, eminim ki (ben, baban, ablan vs.) gibi senin yanında olmak için uzun süre yaşamayı isteyen bir çok insan var. Bu yüzden endişelenmemelisin" gibi ifadelerle kendini güvende hissetmesi sağlanmalı her sorduğunda usanmadan aynı yanıtlar verilmelidir.