Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) yaptığı açıklamada; “Çocuklarımızı ve gençlerimizi sigaradan koruma fırsatını elimizin tersiyle itmeyelim” diye çağrıda bulundu. SSUK: “Sigara katkı maddeleri gençler arasında sigara bağımlılığını arttıran en önemli nedenlerden biridir” dedi. 

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi, tütün ürünlerinin katkı maddeleri ile ilgili resmi gazetede 30 Mayıs 2012 tarihinde yayınlanan TAPDK kurul kararının sağlığı korumak için yeterli olmadığı kanaatine vararak, kamuyu bilgilendirmek üzere bir açıklama yaptı. 

Yapılan açıklamada şu konulara dikkat çekildi:

Katkı maddesi nedir?

Tütün ve su dışında sigara ve diğer tütün ürünlerine işlemenin her basamağında katılabilecek, şekerler, aromalar, içmeyi kolaylaştırıcı maddelerdir.

Sigaralara katkı maddeleri neden katılmaktadır?

Gençleri sigaraya alıştırmak ve bırakmak isteyenleri caydırmak  sigara pazarını elde tutmak için kritik stratejilerdir. Giderek artan rekabet ve halk bilinçlenmesi sonucunda tütün endüstrisi ürünlerini  hala satabilmek için cezbedici, bağımlılığı arttırıcı, hastalık bulgularını maskeleyici, çevresel tütün dumanını kamufle edici  katkı maddeleri kullanmaktadır.

Tütün ürünleri artık bugün, nikotini ve çeşitli katkı maddelerini insan bedenine veren ileri teknoloji mühendislik ürünleridir.

Tütün ürünlerine hangi katkı maddeleri katılmaktadır?

Tütün endüstrisinin kendi belgelerinde tütün ürünlerinin içinde 100’den fazlasında belli farmakolojik etkiler olan, 599 katkı maddesi olduğu belirtilmiştir.

Ülkemizde faaliyet gösteren bir sigara firması kendi internet sayfasında ürünlerinde 120 çeşit katkı maddesi bulunduğunu açıklamaktadır.

Yapılan bilimsel çalışmalar  sigaraların içinde bulunan gamma-heptalactone, gamma-valerolactone, gamma- decalactone, delta-decalactone, gamma-dodecalactone, delta- undecalactone,  gamma- hexalactone, CYP2A5 ve CYP2A6; asetaldehid  gibi maddelerin nikotin metabolizması üzerinde etkili olduğunu ve bağımlılığı arttırdığını göstermiştir.

Mentol üzerinde mentollü ibaresi olmayan sigaralarda da bulunmaktadır. Serinletici, yerel uyuşturucu etkisi ile sigaranın daha derine çekilmesine neden olmaktadır.

Katkı maddeleri zaten öldürücü olan bir ürünün cazibesini arttırmakta, kullanımını kolaylaştırmakta, bağımlılığını pekiştirmekte, bırakılmasını zorlaştırmaktadır.

Dünyadaki uygulama örnekleri  nasıldır?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) 9 ve 10. maddesi, içimi kolaylaştıran, renklendirme özelliği olan, sağlık faydası imasında bulunan veya enerji ya da canlılık ilintisi kuran aroma maddelerinin “sınırlandırılmalarını veya yasaklanmalarını” tavsiye etmektedir.

Brezilya mentol dahil kapsamlı yasaklar koymuştur.

Kanada mentol hariç kapsamlı katkı maddesi ve aroma maddesi yasağı  getirmiştir. Türkiye Dünya Ticaret Örgütü’nde Kanada kanunu aleyhine görüş bildirmiştir.

TAPDK Kurul Kararı neleri yasaklamaktadır?

Yeni düzenlemede, tütün ürünlerinde izin verilmeyen girdiler arasında besin değeri olan vitaminler, mineraller, amino asitler, uyarıcı etki yapan kafein, guarana, taurin ve 33 çoğu uyuşturucu etkisi olan bitki bulunmaktadır.

Düzenlemenin belirttiği maddeler dışında kalan;

• Doğal ve yapay aroma maddeleri,
• Meyveler, sebzeler ve bunların işlenmesiyle elde edilen ürünler,
• Şeker, molaslar, bal, tatlandırıcılar,
• Aromalar, çeşniler, otlar ve baharatlar,
• Amonyak vb. nikotin metabolizması üzerine etkili kimyasallar,
• Mentol,
• Hastalık bulgularını maskeleyici maddeler,
• Nemlendirici, koruyucu, yapıştırıcı, birleştirici, yoğunlaştırıcı çeşitli maddeler

Şekerler ve tatlandırıcılar sadece sigaraların uç kağıdı ile sigarillo ve puroların uç kağıdı ve ağızlıklarında yasaklanmakta, vanilin, etil vanilin ve renklendiricilerde ise sınırlandırmalar vardır.

Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların 120 katkı maddesinden hiçbiri yasak listesinde bulunmamaktadır.

Yeni düzenleme neden sağlığı koruyamaz?

Katkı maddeleri yasakları, gençler arasında tütün kullanımını arttıracak, başlamayı özendirecek, bağımlılığı pekiştirecek maddelerin ürünlerden tamamen çıkarılması için uygulanır.