Marketten eve kadar taşıdığınız poşetler, ileriki yaşlarda ellerinizde kireçlenmeye neden olabilir. Daha çok kadınlarda görülen bu kireçlenme çeşidinde genetik yatkınlık önemli rol oynuyor.
En sık görülen kireçlenme tiplerinden biri, el kireçlenmesi. Semptomatik el kireçlenmesi, 55 yaş üzeri bireylerin yaklaşık yüzde 20’sini etkiliyor. Özellikle menopoza girme çağında el kireçlenmesine bağlı ağrılı nodüller gelişebiliyor. Bu nodüller erken evrede sıklıkla kistik ve yumuşakken, ilerleyen dönemde sert kemiksi doku olarak haline geliyor.
Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi’nden fizik tedavi ve rehabitasyon uzmanı Dr. Elçin Aykutoğlu, tanı koymada hastanın şikayetleri ve muayene bulgularının önem taşıdığını belirtiyor. Dr. Aykutoğlu, el kireçlenmesinin belirtilerini şöyle sıralıyor: “Eli kullanmakla artan ağrı, eklem hareketlerinde kısıtlılık, tırnağa yakın parmak eklemlerinin yan yüzlerinde nodül gelişimi, baş parmak kökünün kareleşmesi, parmak uç eklemlerde deformiteler eklem kireçlenmesinin belirtileri arasında. Hastaya tanı koyarken muayene bulgularının yanı sıra, her iki el ön-arka grafisi, erken evrede eklemi değerlendirmek amcıyla MR ve iltihaplı romatizmal hastaları ayırt etmek için kan tetkikleri muayene bulgularını desteklemek için yapılan incelemeler.”
El kireçlenmesi tedavisinin hastanın ihtiyaçlarına göre belirlendiğini söyleyen Aykutoğlu, şöyle devam ediyor: “El kireçlenmesinde bireysel tedavi, kireçlenmenin tuttuğu ekleme, risk faktörlerine, kireçlenmenin tipine, iltihaplanma varlığına, ağrının şiddetine, hastanın eşlik eden diğer rahatsızlıklarına ve beklentilerine göre planlanıyor. Egzersiz ve eklemi koruma son derece önemli. Hastaya eklemi koruma yöntemleri öğretiliyor ve egzersiz tedavisi veriliyor.”
Sıcak tedavisi iyi bir seçenekDr. Aykutoğlu, özellikle egzersiz öncesinde sıcak paketlerle ele lokal tedavi ve derin dokuları ısıtıcı fizik tedavi yöntemi olan ultrasonu öneriyor. Aykutoğlu, tedavide uygulanan diğer yöntemlerle ilgili şu bilgileri veriyor: “Başparmak kökünün kireçlenmesinde istirahat ateli ve ortzeler, deformiteyi önlemek için önerdiğimiz yöntemler. Hafif kireçlenmelerde ağızdan alınan ilaç yerine fizik tedavi öneriliyor. İlaç, ciddi baş parmak kireçlenmesi olan hastalarda ağrı ve fonksiyon bozukluğu diğer tedavilerle geçmiyorsa uygulanıyor. Özellikle cilt üzerinden sürülen ağrı kesici içeren jeller tercih ediliyor. Ayrıca artroplasti, osteotomi, artrodez gibi cerrahi yöntemler de gündeme geliyor.
Rehabilitasyonun önemi El kireçlenmelerinde rehabilitasyon, tedavide son derece önem taşıyor. Hastanın değerlendirilmesiyle başlayan süreçte el eklem hareket açıklığı ve kas gücü ölçülüyor, duyu muayenesi yapılıyor. Hastanın varsa deformiteleri yani yazı yazma, kavanoz açma ve giyinme gibi günlük yaşam aktiviteleri sırasındaki el fonskiyonları değerlendiriliyor. Bu noktada hasta eğitiminin ve eklem koruma yöntemlerini öğrenerek günlük hayata uyarlamanın önemi büyük.”
Eklem koruma yöntemleri:
- Ağrıya dikkat edin. Aktivite sonrasında iki saat süren ağrı oluşuyorsa o hareketlerden kaçının.
- Mümkün olduğunca büyük eklemlerinizi ve güçlü kaslarınızı kullanın. Örneğin kapıyı elle açmak yerine ön kol veya omuzla itmek, market poşetlerini kucakta taşımak gibi.
- Elle sıkı ve uzun süreli kavrama yapmaktan kaçının. El fonskiyonları sırasında açacak, tutacak gibi ekipmanlardan faydalanının. Örneğin kalın saplı çatal, kaşık kullanın.
- Eli bir poziyonda uzun süreli sabit tutmayın.
- Hareket ve istirahat arasındaki dengeyi sağlayın.
Risk grubundakiler:
- Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülüyor.
- Kalıtsal özelliği var. Annesinde, kız kardeşinde ‘heberden nodülü’ olanlarda üç kat daha fazla rastlanıyor.
- Parmak eklemlerini zorlayan, eklem içi basıncı artıran iş yapanlar.
- Sebebi bilinmese de şişmanlar.
- Kronik böbrek yetmezliği olan ve diyalize giren hastalar.
- Hipermobilite denilen eklemlerin aşırı hareketlerine izin veren eklem yapısına sahip kişiler.
- Eklem korunmasının azalmasına yol açan kas zayıflıkları olanlar.
- Kalça özellikle de dizlerinde kireçlenme olan hastalar.
Dr. Elçin Aykutoğlu